Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü tarafından periyodik olarak düzenlenen Ortadoğu'da Siyaset ve Toplum Kongresi'nin dördüncüsü, 10-12 Ekim 2018 tarihinde Sakarya'da gerçekleştirilecektir. Kongre, ilgili bilim insanlarını bir araya getirmek suretiyle Ortadoğu araştırmalarına yön verecek, yeni perspektifler ve fikirler kazandıracak bir platform oluşturmayı öngörmektedir. 2016 yılında düzenlenen üçüncü kongrenin üzerinden geçen iki sene boyunca Ortadoğu siyasetinde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Aşağıda detaylandırılacak olan kongrede bölgedeki tarihsel, siyasal ve toplumsal gelişmelere farklı pencerelerden bakılması hedeflenmektedir.Ortadoğu, kapsadığı coğrafi alan, içerisinde barındırdığı etnik ve dini yapının çeşitliliği, inşa ettiği medeniyet ve var olma süresi bakımından insanlık tarihi boyunca görmezden gelinemez bir bölge olmuştur. Bölgeyi değişik açılardan ele alan pek çok araştırma ve etkinlik gerçekleştirilmiş olsa da bunların yeterli olmadığı ve çok daha fazlasının yapılması gerektiği açıktır. I. Dünya Savaşı'nın ardından bölge üzerinde kurulan ulus-devletler, savaşın üzerinden yüzyıllık bir süre geçmesine rağmen gerek dış müdahaleler gerekse de iç çekişmeler sebebiyle siyasi, kültürel ve toplumsal gerilimlerin muhatabı haline gelmiştir. Bu da kaçınılmaz bir biçimde, Ortadoğu coğrafyasının tarihsel mirasının ve kendine özgü olan bu kaotik yapısının her açıdan değerlendirmeye tabi tutulmasını gerekli kılmaktadır.

Ortadoğu 21. yüzyıla da önemli gelişmelerle girmiştir. 2010 yılından itibaren Ortadoğu'da başlayan halk isyanları bağlamında bakıldığında başta bölge ülkeleri olmak üzere küresel çapta önemli yeni sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bölgenin var olan kaotik yapısı bu süreçte daha karmaşık bir hal almıştır. Arap isyanlarının vadettiği demokratik dönüşüm beklentileri yerini bir süre sonra iç savaşlar, Körfez bölgesindeki nüfuz mücadelesi ve Filistin meselesine bırakmıştır. Nitekim ABD'deki başkan değişikliği ve Donald Trump'ın Ortadoğu politikası bölgede yeni dinamikleri tetiklemiştir: Trump'ın Kudüs kararı ile uzun süredir bölge gündeminde kendisine yer bulamayan Filistin meselesi tekrar gündeme taşınmış, İran'a karşı sertlik politikası ise bölgedeki ittifak ilişkilerinin yeniden dizayn edilmesine zemin hazırlamıştır. Öte yandan Rusya'nın önemli bir küresel güç olarak bölge meselelerine daha fazla müdahil olması, Ortadoğu denklemindeki güç mücadelelerine yeni bir ivme kazandırmıştır. Tüm bu gelişmeler, bölgesel ve küresel aktörleri bütün unsurlarıyla yeni bir tarihsel meydan okumayla karşı karşıya bırakmaktadır. Bu meydan okuma, Ortadoğu'da din-devlet ilişkilerinden devlet-toplum ilişkilerine, küresel aktörlerin mevcudiyetinden politika yapıcıların davranışlarına, yeni ittifak arayışlarından nüfuz mücadelelerine kadar bir dizi kavramı, olguyu ve süreci yeniden düşünmeyi her zamankinden daha fazla gerekli kılmaktadır.

Arap İsyanları'nın hemen ardından Ortadoğu coğrafyası statükonun sarsıldığı ve bununla bağlantılı olarak iktidar mücadelelerinin yaşandığı bir sürece girerken, gelinen noktada geleneksel güç odaklarının kendi pozisyonlarını yeniden tahkim etme çabaları göze çarpmaktadır. Bölgedeki bu hareketlilik ve ortaya çıkan yeni durumlar neticesinde gerek politika belirleyiciler gerekse sosyal bilimciler Ortadoğu'daki toplumsal ve siyasal dinamikleri yeniden değerlendirme ihtiyacı hissetmişlerdir.

Bu kongre; I. Dünya Savaşı'nın yüzüncü yılı dolayısıyla bölgenin siyasi tarihi ve Ortadoğu'da gerçekleşen güncel olaylar ve dönüşümlerle birlikte, bölge halklarına, toplumlarına ve siyasi yapılarına dair diğer bir takım konuları (Ortadoğu'nun yüz yılı, siyasal iktidarların dönüşümü, nüfuz mücadeleleri, sivil-asker ilişkileri, demokratik siyaset, yeni teo-politik söylemler, otoritenin sosyal meşruluğu, sosyal adalet, ulusal self-determinasyon, Ortadoğu'nun uluslararası siyasetteki konumu, dış politika, göç/mülteciler, Kudüs meselesi) yeniden ele almak ve tartışmak amacıyla araştırmacıları ve alana yönelik çalışma yapan değerli bilim insanlarını biraraya getirmeyi hedeflemektedir. Kuruluşundan bu yana bu amaç doğrultusunda çalışmalar yürüten Sakarya Üniversitesi Ortadoğu Enstitüsü, bölgedeki tarihsel sürecin ve toplumsal dinamiklerin daha derinden anlaşılması amacıyla akademisyenleri, bilim insanlarını, siyasi figürleri ve her kesimden aktivistleri IV. Ortadoğu Kongresine davet etmektedir.

Kongrenin dili Türkçe, Arapça ve İngilizce olacak aynı zamanda simultane çeviri yapılacaktır.

Kongre'de sunulacak olan tüm bildiri özetleri çift kör hakemlik sitemi ile değerlendirilecektir. Dileyen katılımcılar için ilgili hakem kurullarından geçmek koşuluyla "Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, İran Çalışmaları Dergisi veya Ortadoğu Yıllığı"nda yayın imkânı sunulacaktır.  

Kongreye katılım için en fazla 250 kelimelik bildiri özetlerinin sitede paylaşılan form ile birlikte, 15 Haziran 2018 tarihine kadar middleeastcongress@gmail.com adresine gönderilmesi gerekmektedir. Ortadoğu araştırmalarıyla ilgilenen bilim insanlarının katılımını beklediğimiz kongre hakkında daha detaylı bilgilere ve diğer duyurulara www.ormer.sakarya.edu.tr / www.middleeastcongress.org web sitemizden ulaşabilirsiniz. Kongredeki tebliğlerin, aşağıda panel içeriklerinde belirtilen konular bağlamında olması talep edilmektedir.

Saygılarımızla…

1- Arap Devrimleri Nereye

• Arap Devrimleri Sonrasında Ortadoğu Siyaseti
• Bölgesel ve Küresel Aktörlerin Arap Devrimlerine Yönelik Politikaları
• Arap Devrimlerinin Bölge Ekonomisine ve Toplumsal Yapısına Etkisi

2- Ortadoğu'da Yükselen Bir Aktör Olarak Körfez Bölgesi

• Körfez Ülkelerinde Siyasi ve Toplumsal Dönüşüm
• Körfez'de Siyasi Kriz: Katar'a Yönelik Bölgesel Baskı
• Bölgesel ve Uluslararası Aktörlerin Körfez Politikası

3- Suriye'de İç Savaş

• Suriye İç Savaşında Aktörler
• Bölgesel ve Uluslararası Aktörlerin Suriye Politikası
• Mülteci Sorunu

4- Ortadoğu'da İsrail/Filistin Meselesi

• İsrail'in Filistin'deki İşgal Politikaları
• Trump Sonrası ABD'nin İsrail/Filistin Politikası
• Filistin Siyaseti: Hamas ve El-Fetih

5- Türkiye-Ortadoğu İlişkileri

• Türkiye'nin Bölgesel Aktörlerle İlişkileri
• Ortadoğu'da Devlet-dışı Aktörler ve Türkiye
• Türkiye'nin Ortadoğu Siyasetinin Ekonomi-Politiği

6- Ortadoğu'nun Ekonomi Politiği

• Ortadoğu'da Ekonomi-Politik Rekabet
• Büyük Güçlerin Ortadoğu'ya Yönelik Ekonomi Politikaları
• Arap Devrimlerinin Sosyo-Ekonomik Boyutu

7- Uluslararası Siyasette Ortadoğu

• Trump Sonrası ABD'nin Ortadoğu Politikası
• Rusya'nın Ortadoğu Siyaseti
• Ortadoğu Ülkelerinin Uluslararası Siyasetteki Rolü

8- Osmanlı Döneminde Ortadoğu

• Osmanlı Devleti'nin Ortadoğu Siyaseti
• Osmanlı Döneminde Ortadoğu'da Sosyal Hayat
• Osmanlı Döneminde Ortadoğu Ekonomileri

9- Birinci Dünya Savaşı ve Ortadoğu

• Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrasında Büyük Güçlerin Ortadoğu Politikaları
• Dünya Savaşı'nda Arap Coğrafyası
• Sykes-Picot Anlaşması ve Balfour Deklarasyonunun Ortadoğu'ya Etkisi

10- Modern Ortadoğu'da Siyasi, Ekonomik ve Toplumsal Hayat          

• Ortadoğu Siyasetinde Aktörler: Liderler, Partiler ve Devlet Dışı Aktörler
• Ortadoğu'da Etnik ve Dini Yapı
• Ortadoğu'da Ekonomik Yapı ve Sorunlar